Yola çıkış nedenimiz; gün geçtikçe yüzünü gösteren
“KÜRESEL ISINMA”, bunun beraberinde getirdiği “KURAKLIK”, sahiplenesi bir
yalnızlığa terkedilmiş “DOĞA”, geçmişimizin saklı labirentlerinde atalarımızın
izini süreceğimiz “TARİH”, zamana direnen ve yaşam fonksiyonlarını diriltmek
istediğimiz “KÜLTÜRÜMÜZ”dür… Amacımız, bu konulara dikkati çekip, bu
gerçekliklerin var olduğundan herkesi haberdar etmek.
Bisiklet turu boyunca, Doğa
Derneği tarafından yayınlanan *“Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları”
kitabında yer alan 305 Önemli Doğa Alanı’ndan 89 tanesi ziyaret edilecek.
Türkiye'nin Önemli Doğa
Alanları kitabı, Doğa Derneği’nin koordinasyonunda, Çevre ve Orman
Bakanlığı’nın işbirliği ile 148 yazar ve bilim adamı, 100 fotoğrafçı ve çok
sayıda kurumun katkısı ile hazırlandı. Türkiye’deki 305 "Önemli Doğa
Alanı”nı 2 ciltte ve toplam 1112 sayfada inceleyen bu çalışma, küresel
çevre sorunlarıyla mücadelede ve AB çevre mevzuatı ile uyum sürecinde
Türkiye’nin yol haritasını çiziyor. Türkiye’nin doğal zenginliğini 870
fotoğraf, 623 harita ve binlerce bilimsel veriyle gözler önüne seren kitap,
dünyada ilk defa Türkiye’de hazırlandı.
Herhangi bir yakıt gerektirmediği için son
derece doğa dostu bir ulaşım şekli olan bisiklet ne yazık ki, yaşamlarımızda
hemen hiç yer kaplamıyor. Oysa ki, az bir çaba ile bisikleti kısa mesafeli
ulaşım ihtiyaçlarımız için kullanmamız ve doğanın yaşamasına katkı koymamız
mümkün. Serkan, zoru başararak bizleri kolay olanı gerçekleştirmek konusunda
heyecanlandırmaya çalışacak. Güzergah boyunca gezeceği Önemli Doğa Alaları’nda,
küçük fedakarlıklar yaparak ne kadar büyük bir zenginliği yaşatabileceğimizi
anlatmaya çalışacak.
Doğu Anadolu Bölgesinde Erzincan’dan başlayan tur,
Güneydoğu Anadolu, Karadeniz, İç Anadolu, Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgelerini
takip ederek İstanbul’da son bulacaktır. Toplam 7245Km yol kat edilecektir.
Serdar Taşdelen'in izliyeceği düzegah
ERZİNCAN;
Ekşisu Sazlığı, Esence (Keşiş) Dağları, TUNCELİ; Munzur Dağları, ELAZIĞ;
Keban Adaları, MALATYA; Karakaya Barajı, Kubbe Dağı, ADIYAMAN;
Gölbaşı Gölleri, KAHRAMANMARAŞ, GAZİANTEP; Yeşilce, Güney Fırat
Vadisi ve Birecik Bozkırları, Karkamış ŞANLIURFA; Akçakale Bozkırlar,
Ceylanpınar, MARDİN; Mardin Dağları, BATMAN; Dicle Vadisi, Bismil
Ovası, DİYARBAKIR; Güneydoğu Toros Eşiği, BİNGÖL; Şeytan Dağlar
Ve Perisuyu, ERZURUM, KARS; Aras Vadisi,
Sarıkamış Ormanları, ARDAHAN; Ardahan Ormanı, ARTVİN; Yalnızçam
Dağları, Çoruh Vadisi,Doğu Karadeniz Dağları, RİZE, TRABZON, GİRESUN;
Giresun Ve Ordu Kıyıları, ORDU, SAMSUN; Kızılırmak Deltası, SİNOP;
Sinop Yarımadası, KASTAMONU; Küre Dağları, Ilgaz Dağları,ÇANKIRI;
Çankırı Jipsli Tepeleri, ANKARA; Kazan Tepeleri, Mogan Gölü, Çöl Gölü ve
Çalıkdüzü, KONYA; Tuz Gölü, İnsuyu Vadisi, Bolluk Gölü, Hodulbaba Dağı,
Akyay Ovası, AKSARAY; Eşmekaya Sazlığı, Hasan Dağı, NEVŞEHİR;Göreme
Tepeleri, KAYSERİ; Hürmetçi Sazlığı, Erciyes Dağı, Sultan Sazlığı, NİĞDE;
Bolkar Dağları, ADANA, MERSİN; Alata Kumulları, Limonlu Havzası, Göksu
Deltası, Aydıncık ve Ovacık Kıyıları, Bozyazı Kıyıları,
Gazipaşa-Anamur Kıyıları, ANTALYA; Dimçay Vadisi, Kızılot, Antalya
Ovası, Tahtalı Dağları, Kumluca, Kıbrısçık, Kale, Kekova, Kaş-Kalkan Kıyıları,
Patara, MUĞLA; Fethiye, Dalaman Ovası, Köyceğiz, Sandras Dağı, Datça ve
Bozburun Yarımadaları, AYDIN; Batı Menteşe Dağları, İZMİR; Küçük
Menderes Deltası, Yamanlar Dağı, Spil Dağı, MANİSA; Boz Dağlar, UŞAK,
KÜTAHYA; Altıntaş Ovası, BİLECİK, BURSA; Uludağ, Uluabat Gölü, BALIKESİR;
Kaz Dağları, ÇANAKKALE; Çanakkale Boğazı, Saros Körfezi, EDİRNE;
Sırpsındığı, KIRKLARELİ, TEKİRDAĞ, İSTANBUL; Büyük Çekmece Gölü, Küçük
Çekmece Havzası, Boğaziçi
*KÜRESEL YOK OLUŞA ULUSAL REÇETE: TÜRKİYE'NİN ÖNEMLİ DOĞA
ALANLARI
Doğa Derneği, üç yıllık bir çalışmanın sonucunda
Türkiye'nin en önemli doğal alanlarının envanterini yayınladı. 305 "Önemli
Doğa Alanı"nı 2 ciltte ve toplam 1112 sayfada inceleyen çalışma, küresel
çevre sorunlarıyla mücadelede ve AB çevre mevzuatı ile uyum sürecinde
Türkiye'nin yol haritasını çiziyor. Türkiye'nin doğal zenginliğini 870
fotoğraf, 623 harita ve binlerce bilimsel veriyle gözler önüne seren kitap,
dünyada ilk defa Türkiye'de hazırlandı.
Dünyada bir ilk "Türkiye'nin Önemli Doğa Alanları" kitabı, Doğa Derneği'nin
koordinasyonunda Çevre ve Orman Bakanlığı'nın işbirliği ile 148 yazar ve bilim
adamı, 100 fotoğrafçı ve çok sayıda kurumun katkısı ile hazırlandı.
"Önemli Doğa Alanı" kavramı, doğadaki canlı türlerinin nesillerini
sürdürebilmeleri için özel önem taşıyan coğrafyaları tanımlıyor. Doğa
Derneği'nin yayına hazırladığı bu kitap, Önemli Doğa Alanı yaklaşımının dünya
üzerinde yapılmış ilk ulusal uygulaması. İki ciltlik ve 1112 sayfalık kitapta
305 Önemli Doğa Alanı tek tek tanımlanıyor, habitat tanıtımı yapılıyor, canlı
türleri listeleniyor, alanın günümüzde nasıl kullanıldığı anlatılıyor ve alana
yönelik tehditler ile koruma yöntemleri sıralanıyor.
Doğa için ulusal reçete
Çalışma, küresel çevre sorunlarıyla mücadele ve AB çevre mevzuatı ile uyum
sürecinde Türkiye'nin ulusal yol haritasını çiziyor. Tanımlanan 305 Önemli Doğa
Alanı, Türkiye'nin en önemli su kaynaklarını, ormanlarını ve son doğal
bozkırlarını içerdiği için küresel ısınmanın etkilerini ülke sathında en aza
düşürebilmek için büyük önem taşıyor. Kitap aynı zamanda Türkiye'nin, AB
mevzuatı çerçevesinde korunması gereken alanları belirlenirken bilimsel altlık
olarak kullanılacak. Anadolu'nun biyolojik zenginliğinin yerel, ulusal ve
uluslararası düzeyde tanınmasına büyük katkı sağlayacak bu çalışmanın,
Türkiye'de doğa turizminin gelişimini tetiklemesi bekleniyor.
En zengin bozkırlar
Yapılan çalışma, Marmara Bölgesi'nde 32, Ege Bölgesi'nde 34, Akdeniz
Bölgesi'nde 73, Orta Anadolu Bölgesi'nde 45, Orta Batı Karadeniz Bölgesi'nde
23, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde 42, Doğu Anadolu Bölgesi'nde 69 ve Güneydoğu
Anadolu Bölgesi'nde ise 19 "Önemli Doğa Alanı" olduğunu ortaya
koyuyor. Toplamda 20 milyon 280 bin 149 hektar olan bu alanlar Türkiye'nin
%26'sını kaplamakta. Çalışma aynı zamanda 451 canlı türünün dünyada sadece
Türkiye'de çok küçük bir alanda yaşadığını belgeliyor. Kitabın bilimsel
sonuçlarına göre bozkırlar ve tarım alanları sanılanın aksine Türkiye'nin en
zengin doğal yaşam alanları.
En büyük tehdit su projeleri
Önemli Doğa Alanları üzerindeki tehditlerin en başında su
politikaları ve bu
çerçevede yapılan büyük barajlar ile tarım
alanlarını genişletme, sulama ve
kurutma çalışmaları gelmekte. Envanter, bu çalışmalar
sonucunda çok sayıda
sulak alan ve bozkır alanının yok olduğunu, bir kısmının da ekolojik
bütünlüğünün büyük
ölçüde zarar gördüğünü ortaya
koyuyor. Öte yandan, özellikle
büyük kentlerin yakınında ve Ege - Akdeniz kıyılarında ikinci
konutlar ve
plansız yapılaşma birçok alanın geri dönüşsüz yok
olmasına neden oluyor. Önemli
Doğa Alanları üzerindeki diğer tehditlerin başında yol yapımları
ve aşırı
otlatma geliyor.
Rekor sayıda sponsor
"Türkiye'nin Önemli Doğa Alanları" kitabı için Türkiye'de bu konuda
bugüne kadar gerçekleştirilmiş en geniş işbirliği ve sponsorluk çalışmaları
yapıldı. Atlas Dergisi, BirdLife International, Avrupa Birliği, İngiliz
Kraliyeti Kuşları Koruma Derneği (RSPB), Hollanda Büyükelçiliği Tarım Ataşeliği,
BTC Boru Hattı Şirketi, Hollanda Kuşları Koruma Derneği, Birleşmiş Milletler
Kalkınma Programı ve Motorola Türkiye, kitap için maddi ve manevi desteklerini
esirgemediler.
Konu hakkında açıklama yapan Doğa Derneği Genel Müdürü Güven Eken "Türkiye'nin
Önemli Doğa Alanları adlı yayın, hem Türkiye'nin doğasının sıra dışı
zenginliğini, hem de bu zenginliği ne kadar müsrifçe yok ettiğimizi tüm
çıplaklığıyla gözler önüne seriyor. Bugün artık bu zenginliği korumamak için
hiçbir özrümüz kalmadı. Kitap; neyin, nerede, neden ve nasıl korunması
gerektiğini açık ve net olarak ortaya koyuyor. Bu benzersiz zenginliğin
yaşaması için çalışırsak bu coğrafyada sonsuza kadar var olabileceğiz. Aksi
takdirde, bu zenginlikle birlikte bizler de yok olacağız" dedi.
Doğa Derneği'nin Sıfır Yok Oluş Projesi'ne katkıda bulunmayı, çevrenin
korunması ve geliştirilmesi için Motorola'nın gerçekleştirdiği çalışmaların
önemli bir parçası olarak gördüklerini belirten Motorola Türkiye Genel Müdürü
Yücel Kubanç, doğa alanlarının giderek küçülmesine ve dünyanın fakir bir
gezegene dönüşmesine hiçbir koşulda göz yummamak için daha geniş kesimlerin bu
çok önemli projeye sahip çıkması gerektiğini belirtti: " Motorola Türkiye
olarak bu projeye yaptığımız katkıyla üzerimize düşen sorumluluğu bir parça da
olsa yerine getirdiğimize inanıyoruz." dedi.
*Türkiye'nin
Önemli Doğa Alanları Kitabı
- 2 Cilt
- Sayfa sayısı: 473 (1. cilt) + 639 (2. cilt) =
1112
- Ağırlığı: 6 kg
- Kitaba finansal katkı sağlayan kurum sayısı: 7
- Yazar sayısı: 148
- Katkı sağlayan akademisyen sayısı: 50
- Fotoğrafçı sayısı: 100 ve ATLAS Dergisi arşivi
- Kitaptaki harita sayısı: 623
- Kitaptaki fotoğraf sayısı: 870
- Kitaptaki tablo sayısı: 318
- Kitapta kullanılan referans sayısı: 879
- Kitapta kullanılan veri sayısı: 10.960
Daha
fazla bilgi için:
Yeşim Erbaşol,
Tel: 0212 245 74 22
*ÖDA KİTABI HAZIRLAMA EKİBİ 2005
Proje Koordinatörleri
Yıldıray Lise
Tuba Kılıç
Proje Ekibi
Güven Eken
Murat Bozdoğan
Gökmen Yalçın
Süreyya İsfendiyaroğlu
Esra Per
Nilüfer Araç
Alan Sınırları ve Habitat Sınıflandırma
Engin Gem
Ayşegül Domaç
Murat Ataol
Bilimsel Danışmanlar
Kriter Uygulama
Leon Bennun, BirdLife International
Kuşlar
Kuş Gözlem Toplulukları,
Prof. Dr. Murat Biricik, Dicle Üniversitesi
Dr. Metehan Özen
Kerem Ali Boyla
Bahtiyar Kurt
Ortaç Onmuş
Nuri Özbağdatlı
Geoff Welch
Bitkiler
Prof. Dr. Tuna Ekim, İstanbul Üniversitesi
Prof. Dr. Mecit Vural, Gazi Üniversitesi
Barbaros Demirci, ODTÜ
Herpetofauna
Prof. Dr. İbrahim Baran, Dokuz Eylül Üniversitesi
Kızböcekleri
Vincent J. Kalkman, Hollanda Ulusal Doğa Tarihi Müzesi
İçsu Balıkları
Prof. Dr. Füsun Erk'akan, Hacettepe Üniversitesi
Memeliler
Doç. Dr. Ahmet Karataş, Niğde Üniversitesi
Cem Orkun Kıraç, SAD-AFAG
Özgün Emre Can
Kelebekler
Ahmet Baytaş
Evrim Karaçetin, Erciyes Üniversitesi
Kaynakçalar:
http://www.pedallaturkiye.com/default.html
Serkan Taşdelen
http://www.dogadernegi.org/dogabulten/
http://www.kesfetmekicinbak.com/doga/04367/
