Haldun
Taner (16 Mart 1915, İstanbul - 7 Mayıs 1986, İstanbul), öykü ve tiyatro
yazarı.
Türkiye'de
epik tiyatro türü ve kabare tiyatrosunun öncüsüdür. Haldun Taner'in eserlerinde
gözlemin, mizahın ve yerginin önemli yeri vardır. Büyük şehrin düzensiz ve
çelişkilerle dolu yapısını, görgüsüzlük ve bilgisizliğini yansıtan öyküleriyle
tanınmıştır.
Galatasaray
Lisesi, Heidelberg Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde, İstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümünde, Max
Reinhardt Tiyatro Enstitüsü'nde eğitim gördü. Üniversitelerde edebiyat ve sanat
tarihi dersleri verdi.
Skeç,
öykü, oyun, kabare, senaryo, hiciv, fıkra, köşeyazısı
türlerinde yazdı.
Devekuşu Kabare'yi, Bizim Tiyatro'yu, Tef Kabare Tiyatrosu'nu kurdu.
Küçük
Dergi'yi çıkardı. Öykülerini ve yazılarını
Yedigün, Ülkü, Yücel, Varlık,
Küçük
Dergi, Yeni İnsan dergilerinde, Yeni Sabah, Milliyet, Tercüman
gazetelerinde
yayınladı. Tercüman ve Milliyet gazetelerinde uzun yıllar,
"Devekuşuna
Mektuplar" başlığıyla fıkralar yazdı.
Keşanlı
Ali Destanı adlı epik oyunu ile dünya çapında tanındı, oyun Atıf Yılmaz
tarafından sinemaya aktarıldı (1964). Yeni İstanbul, Atlantis, Varlık, Sait
Faik, Türk Film Dostları Derneği, TDK, Bordighera Avrupa Mizah Festivali, Sedat
Simavi ödülleri kazandı. Bilgi Yayınevi, bütün eserlerini dizi halinde
basmıştır.
Geleneksel
Türk sanatlarıyla dünya sanatını birleştiren, halk diliyle yazan Haldun Taner,
açık seçik ve içten yazdı, kafasına ve kalemine özen gösterdi, ironiyi her
zaman kullandı, halkçılığıyla ve siyasi edebi grupların dışında kalmasıyla
sevildi, eserleri dünya dillerine çevrildi.
Haldun
Taner'in “Zaten aktör dediğin nedir ki? Sahnede varken varsındır. Perde
kapandığı zaman replikler uçuşur, herkes dağılır ve bitti.” sözleri Türk
tiyatro tarihine geçmiş ve sayısız kez kullanılmış bir kalıp haline gelmiştir.
Eserleri
Öykü
Yaşasın
Demokrasi (1949)
Tuş
(1951)
Şişhane'ye
Yağmur Yağıyordu (1953)
Ayışığında
Çalışkur (1954)
Onikiye
Bir Var (1954)
Konçinalar
(1967)
Sancho’nun
Sabah Yürüyüşü (1969)
Kızıl
Saçlı Amazon (1970)
Yalıda
Sabah (1983)
Tiyatro
Oyunları
Günün
adamı-Dışardakiler (1957)
Ve
Değirmen Dönerdi (1958)
Fazilet
Eczanesi (1960)
Lütfen
Dokunmayın (1961)
Huzur
Çıkmazı (1962)
Keşanlı
Ali Destanı (1964)
Gözlerimi
Kaparım, Vazifemi Yaparım (1964)
Zilli
Zarife (1966)
Vatan
Kurtaran Şaban (1967)
Bu Şehr-i
İstanbul Ki (1968)
Sersem
Kocanın Kurnaz Karısı (1971)
Astronot
Niyazi (1970)
Ha Bu
Diyar (1971)
Dün Bugün
(1971)
Aşk-u
Sevda (1973)
Dev
Aynası (1973)
Yâr Bana
Bir Eğlence (1974)
Ayışığında
Şamata (1977)
Hayırdır
İnşallah (1980)
Fıkra-Gezi-Söyleşi
Devekuşuna
Mektuplar (1960)
Hak
dostum Diye başlayalım Söze (1978)
Düşsem
Yollara Yollara (1979)
Ölürse
Ten Ölür Canlar Ölesi Değil (1979)
Yaz Boz
Tahtası (1982)
Çok
Güzelsin Gitme Dur (1983)
Berlin
Mektupları (1984)
Koyma
Akıl Oyma Akıl (1985)
Önce
İnsan Olmak (1987)
Dinlemek
Üzerine
Ödülleri
1953 -
New York Herald Tribune Uluslararası Hikaye Yarışması Türkiye Birinciliği
(Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu)
1955 -
Sait Faik Hikaye Armağanı (Onikiye Bir Var)
1956 -
Varlık Dergisi En Beğenilen Öykü Yazarı Ödülü
1972 -
Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü (Sersem Kocanın Kurnaz Karısı)
1983 -
Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü