ana sayfa (son sayı) h@vuz'dakiler iletişim-erişim yapıt gönderme yerleği ilkelerimiz arşiv

 
İshak Meşbeşe Sümafoğlu
                                                                   
 

       

Çağdaş büyük Çerkes (Adıge*) edebiyatçılarından olan İshak Meşbeşe Sümafoğlu, 28 Mayıs 1931 yılında Kuzey Kafkasya'nın Krasnodar eyaletinin Varp Irmağı kıyısındaki güzel bir köyü Şhaşefıj'de doğdu.
Altı çocuklu, çiftçi olan bir ailenin son çocuğudur. Babası Şümaf'ı 40 yaşını doldurmadan yitirdiğinde Ishak henüz 2 yaşındaydı.


Dedesi ile ninesi onları yalnız bırakmayıp, himayelerine aldılar. Besleney Çerkeslerinden olan ninesi, çok iyi çaldığı mızıkası, anlattığı eski Çerkeş masalları ile İshak'a ilk edebiyat zevkini aşılar.

Günümüz Çerkeş edebiyatına damgasını vuran İ. Meşbeşe, 7 yıllık köy okulundan sonra, 1951'de Maykop'daki Adıgey Pedogoji Enstitüsünü bitirdi. 1956'da, Moskova'daki Maksim Gorki Edebiyat Fakültesinden mezun olup Maykop'a döndü. Şimdi adı Adıge Maq (Adıge Sesi) olan o zamanki Sosyalist Adıgey gazetesinde çalıştı. Bu gazeteye yazılar yazdı. Adıge yazarlarının çıkardıkları Zeqoşnığ (Kardeşlik) adlı edebiyat-kültür dergisinin redaktörlüğünü yürüttü. Uzun zamandır da Adıge Yazarları Derneğinin başkanıdır.

İshak Meşbeşe yazmaya çok genç yaşta başladı. İlk şiirini 16 yaşında yazdı; yine ilk şiiri Ekim 1949'da Sosyalist Adıgey gazetesinde yayınlandığında henüz 18 yaşma yeni girmişti.
İlk kitabı Tscıf Lheşxer (İyi İnsanlar)ı 1953 yılında yazdı, kitap aynı yıl Maykop'ta yayınlandı.
Çerkeş edebiyatı denilince, arı ve temiz Çerkesce ile yazdığı şiir kitapları, dev romanları, Dostoyevski'ye benzetilen yazı sitili, dilinin zenginliğini ve inceliklerini ustaca ve yerinde kullanması ile İshak Meşbeşe ilk akla gelen yazarlardandır.
Meşbeşe'nin şiirleri insana iyiliği, güzelliği ve acıma duygusunu hissettirip gösteriyor.
Öncelikle şair, gerçekçi ve etkileyici şiirleriyle sevilmekte ve okunmaktadır.
Romancılığının ustalık ürünlerinde daha çok, 2. dünya savaşlarında ülkesine giren düşmanlara karşı canlabaşla savaşan insanları anlatmaktadır.
Halkının tarihi, halkının nasıl zor bir yolu aştığı, yokluğu nasıl yendiği üzerine yazdıkları da çoktur. Son çalışmalarından olan Mıjo Şıhal (Değirmen Taşı) romanında büyük Rus-Kafkas Savaşı'nın başlangıcını ve hazin sonucunu anlatır.
İshak Meşbeşe, yazdıklarıyla Çerkeş edebiyatını zenginleştirip büyüttü. Rus Federasyonu literatüründe de aydınlık, hatırı sayılır bir yer edindi. Yazdığı şiirlerin bir çoğu SSCB kompozüterleri tarafından bestelendi.
İshak'm yapıtları yalnız kendi cumhuriyetinde ya da Rusya'da değil, bir çok ülkede de duyuldu ve okundu. Kitaplarının bir çoğu İngilizce, Fransızca, Arapça, İspanyolca, Almanca, Bulgarca, Çekçe, Lehçe ve Azericeye ve daha bir çok dünya dillerine, toplu olmayan bir kaç şiirleri de Türkçeye çevrildi. Elinizdeki kitap Meşbeşe'nin Türkçedeki ilk kitabıdır.
Sovyetler Birliği ülkeleri dışında Bulgaristan, Almanya, Türkiye, Suriye ve daha başka ülkelere davet edilmiş, gezi ve incelemelerde bulunmuştur.
Meşbeşe başarılı çalışmalarından dolayı SSSC parlamentosuna milletvekili seçilmişti. Şu an Adıgey Cumhuriyeti'nin başbakanlık danışmanlarındandır.
Dağılan Sovyetler Birliği'nin ulusal barış ve kültür ödülleri sahibi, kendi cumhuriyetinin ulusal marşının yazan olan Meşbeşe, bugün 60 yaşını aşmasına rağmen, düşünceleri ve kalemi hala eski kuvvetinde yazmaya devam ermektedir. 

 *Adıge: Çerkesler kendi aralarında, birbirleri ve kendilerine ait her şey için Adıge sözcüğünü kullanırlar. (Ç).


 
 
 

    ® Öz Yapım oHG   H@vuz Yayınları - Kitaplar                             ©  Dergi H@vuz  ISSN 1864-0524