|
İshak Meşbeşe Sümafoğlu |
|
|
|
|
Çağdaş
büyük Çerkes (Adıge*) edebiyatçılarından olan İshak Meşbeşe Sümafoğlu, 28 Mayıs
1931 yılında Kuzey Kafkasya'nın Krasnodar eyaletinin Varp Irmağı kıyısındaki
güzel bir köyü Şhaşefıj'de doğdu.
Altı çocuklu, çiftçi olan bir ailenin son
çocuğudur. Babası Şümaf'ı 40 yaşını doldurmadan yitirdiğinde Ishak henüz 2
yaşındaydı.
Dedesi
ile ninesi onları yalnız bırakmayıp, himayelerine aldılar. Besleney
Çerkeslerinden olan ninesi, çok iyi çaldığı mızıkası, anlattığı eski Çerkeş
masalları ile İshak'a ilk edebiyat zevkini aşılar.
Günümüz
Çerkeş edebiyatına damgasını vuran İ. Meşbeşe, 7 yıllık köy okulundan sonra,
1951'de Maykop'daki Adıgey Pedogoji Enstitüsünü bitirdi. 1956'da, Moskova'daki
Maksim Gorki Edebiyat Fakültesinden mezun olup Maykop'a döndü. Şimdi adı Adıge
Maq (Adıge Sesi) olan o zamanki Sosyalist Adıgey gazetesinde çalıştı. Bu
gazeteye yazılar yazdı. Adıge yazarlarının çıkardıkları Zeqoşnığ (Kardeşlik)
adlı edebiyat-kültür dergisinin redaktörlüğünü yürüttü. Uzun zamandır da Adıge
Yazarları Derneğinin başkanıdır.
İshak
Meşbeşe yazmaya çok genç yaşta başladı. İlk şiirini 16 yaşında yazdı; yine ilk
şiiri Ekim 1949'da Sosyalist Adıgey gazetesinde yayınlandığında henüz 18 yaşma
yeni girmişti.
İlk
kitabı Tscıf Lheşxer (İyi İnsanlar)ı 1953 yılında yazdı, kitap aynı yıl
Maykop'ta yayınlandı.
Çerkeş
edebiyatı denilince, arı ve temiz Çerkesce ile yazdığı şiir kitapları, dev
romanları, Dostoyevski'ye benzetilen yazı sitili, dilinin zenginliğini ve
inceliklerini ustaca ve yerinde kullanması ile İshak Meşbeşe ilk akla gelen
yazarlardandır.
Meşbeşe'nin
şiirleri insana iyiliği, güzelliği ve acıma duygusunu hissettirip gösteriyor.
Öncelikle
şair, gerçekçi ve etkileyici şiirleriyle sevilmekte ve okunmaktadır.
Romancılığının
ustalık ürünlerinde daha çok, 2. dünya savaşlarında ülkesine giren düşmanlara
karşı canlabaşla savaşan insanları anlatmaktadır.
Halkının
tarihi, halkının nasıl zor bir yolu aştığı, yokluğu nasıl yendiği üzerine
yazdıkları da çoktur. Son çalışmalarından olan Mıjo Şıhal (Değirmen Taşı)
romanında büyük Rus-Kafkas Savaşı'nın başlangıcını ve hazin sonucunu anlatır.
İshak
Meşbeşe, yazdıklarıyla Çerkeş edebiyatını zenginleştirip büyüttü. Rus
Federasyonu literatüründe de aydınlık, hatırı sayılır bir yer edindi. Yazdığı
şiirlerin bir çoğu SSCB kompozüterleri tarafından bestelendi.
İshak'm
yapıtları yalnız kendi cumhuriyetinde ya da Rusya'da değil, bir çok ülkede de
duyuldu ve okundu. Kitaplarının bir çoğu İngilizce, Fransızca, Arapça,
İspanyolca, Almanca, Bulgarca, Çekçe, Lehçe ve Azericeye ve daha bir çok dünya
dillerine, toplu olmayan bir kaç şiirleri de Türkçeye çevrildi. Elinizdeki
kitap Meşbeşe'nin Türkçedeki ilk kitabıdır.
Sovyetler
Birliği ülkeleri dışında Bulgaristan, Almanya, Türkiye, Suriye ve daha başka
ülkelere davet edilmiş, gezi ve incelemelerde bulunmuştur.
Meşbeşe
başarılı çalışmalarından dolayı SSSC parlamentosuna milletvekili seçilmişti. Şu
an Adıgey Cumhuriyeti'nin başbakanlık danışmanlarındandır.
Dağılan
Sovyetler Birliği'nin ulusal barış ve kültür ödülleri sahibi, kendi
cumhuriyetinin ulusal marşının yazan olan Meşbeşe, bugün 60 yaşını aşmasına
rağmen, düşünceleri ve kalemi hala eski kuvvetinde yazmaya devam ermektedir.
*Adıge: Çerkesler kendi aralarında, birbirleri ve kendilerine ait her
şey için Adıge sözcüğünü kullanırlar. (Ç).
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|