|
Rıfat Ilgaz |
|
|
|
|
7 Temmuz 1911 yılında Cide'de doğdu. Şiir yazmaya
ortaokul öğrencilik yıllarında başladı. İlk şiiri 27.07.1927'de, günlük Nazikter
gazetesinde yayınlandı. Ayrıca; Açıkgöz (Kastamonu), Güzel İnebolu ve Güzel
Tosya gazetelerinde şiirleri ve yazıları yayınlanmaya başladı. Lise yıllarında
babasının ölümü nedeniyle ayrıldı. Yatılı olarak Kastamonu Muallim Mektebi'nde
öğrenim gördü. 1930 yılında mezun oldu. Altı yıl süreyle Gerede, Akçakoca,
Hendek ile Düzce arasında Gümüşova'da ilkokul öğretmenliği yaptı. Ankara Gazi
Eğitim Enstitüsünü 1938'de bitirdi ve Adapazarı Ortaokulu Türkçe Öğretmenliğine
atandı. 1939'da İstanbul Karagümrük Ortaokulunda Türkçe Öğretmenliğine başlayan
llgaz'ın, yazı ve şiirleri büyük dergilerde yayınlanmaya başladı. 1940'da Gığır,
Oluş, Ulus, Güneş, Yücel, Varlık, Hamle ve Yeni İnsanlık dergilerinde şiirleri
çıktı ve aynı yıl Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümüne girdi. Haşan Tanrıkut,
Sabahattin Kudret Aksal, Salah Birsel'le tanıştı. Ömer Faruk Toprak ile 9 Eylül
1942'de Yürüyüş dergisini çıkardılar. Bu dergide Orhan Kemal, Sait Faik, Cahit
Irgat, A. Kadir, Nazım Hikmet (İbrahim Sabri) ile birlikte çalıştılar. 1943'de
ilk kitabı "Yarenlik"i yayınladı. Şiirleri olağanüstü bir ilgi gördü. Ocak
1944'de "Sınıf" adlı şiir kitabı çıktı. Sıkıyönetim kararı ile toplatıldı.
Pertev Naili Boratav "Sınıf" için:
"Yeni Türk şiirine inanmayanlara,
Rıfat llgaz'ın kitabını oku-yup anlamlarını dilemekten başka yapılacak birşey
yoktur" diye yazdı.
1945'de Gün dergisi çıktı. llgaz bu dergide
sekreterdi. Bu dergide yazıları yayınlandı. Aziz Nesin'in Cumartesi dergisine
ortak oldu. Seçici kurulda çalıştı. 1946'da Esat Adil, Sabahattin Ali ve Aziz
Nesin ile birlikte Gerçek gazetesini çıkardılar. 1946 Ekim ayında Yığın
dergisini Esat Adil ve Adil Yağcı ile birlikte çıkardılar.
Öğretmenliğe
yeniden döndükten sonra Boğazlayan-Yozgat'a tayini çıktı. Hastalığı nedeniyle
Validebağ Sanaturyumunda yattı. Şubat 1947'de Sabahattin Ali, Aziz Nesin ve Mim
Uykusuz'un çıkardığı Markopaşa kadrosuna girdi. Sık sık kapatılan bu derginin
daha sonraları sorumlu müdürlüğünü üstlendi. Malum Paşa, Merhum Paşa, Hür
Markopaşa gibi dergilerin de sık sık adı değişiyordu.
1950'li yıllarda
llgaz gazetecilik yapmaya başladı. Sakıncalı olduğundan, gazeteler ve dergiler
imzalarına pek yer vermediler. 1952-1960'daTan gazetesinde dizgici-düzeltmen ve
röportaj yazarı olarak çalıştı. Turhan Selçuk ve İlhan Selçuk'un çıkardığı
Dolmuş dergisinde "Stepne" takma adıyla yazılar yazdı. Hababam Sınıfı,
Pijamalılar (Bizim Koğuş), Don Kişot İstanbul'da bu dergide dizi olarak
yayınlandı. Hababam Sınıfı'nı da, isminin sakıncalı olması nedeniyle "Stepne"
(Yedek Lastik) takma adıyla yazdı. Ocak 1953'de Devam adlı şiir kitabını çıkardı
ve bu kitap da toplatıldı.
1961 Anayasası yürürlüğe girdikten sonra
kendi adıyla yazı ye şiir yayınlayabilme olanağına kavuşan Rıfat llgaz Demokrat
İzmir, Akbaba, Vatan, Yeni Gün, Yeni Ulus gibi yayın organların-da ve kimi
edebiyat dergilerinde yazı yazabildi. Sınıf yayınlarını kurdu ve kendi
kitaplarını yayınlayabildi. 1970'de Basım Şeref Kartını aldı.
1974'de
emekli oldu. Doğum yeri olan Cide'ye yerleşti. 12 Eylül 1980 döneminde gözaltına
alındı. 70 yaşında gerekçesiz sorguya çekildi ve gözaltında kaldı. Tutukluluğu
sona erince İstanbul'da, oğlu Aydın llgaz ile birlikte ölümüne kadar yaşamaya
başladı. Bu olaylar "Kırkyıl Önce Kırk Yıl Sonra" adlı kitabında anlatılır.
Onu hepimiz Hababam Sınıfı'nın yazarı olarak bildik. Altmış yayınlanmış
kitabı olmasına karşın onun şairliğini, romancılığını ve öykü yazarlığını
unutmamamız gerekir. Kitaplarında; çağdaş, ileri görüşlü, ulusumuzdan yana
birlikteliği önerir.
Yıllarca kendisini bizden uzaklaştırmaya çalışan
yönetimlerden sonra, demokrasi yolunda ülkemizdeki gelişmeler Rıfat IIgaz adını
yeniden yücelttiyse de, Sivas olaylarının acısına dayanamayan duyarlılığı 7
Temmuz 1993 günü aramızdan ayrılmasına neden oldu.
www.cinaryayincilik.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|