|
Vladimir Vladimiroviç Mayakovski |
|
|
|
Rusça: Владимир
Владимирович Маяковский |
Rus, Enternasyonalist şair, Sovyet yazar.
Doğumu: 7 Temmuz 1893, Gürcistan / Kutais
Ölümü: 14 Nisan 1930
Yaşamı
7 ya da 19 Temmuz (Ne annesi, ne babası, ne de kendisi tam
olarak bilmiyor) 1893'te Gürcistan'ın Kutais kentinden 20 verst uzaklıktaki
Bağdadi köyünde doğdu. Babası Vladimir Konstantinoviç Mayakovski Bağdadi
bölgesi orman işçisi idi ve Luda ve Olya adında iki kız kardeşi vardı. Ona
kendi aralarında Volodya olarak hitap ediyorlardı. Kızkardeşi Luda'nın
anılarına göre, aile, Gürcü geleneklerine bağlı bir hayat yaşayan ancak
Rusça'yı da korumaya özen gösteren mutlu bir ailedir. Aile bir süre sonra Kutais
kentine taşınır ve Mayakovski burada 1900 yılı sonunda sonunda Kutais Lisesi'ne
gitmeye başlar. Okulda çok başarılıdır, hatta okulun en iyisidir. Bu dönemde
kurmaca romanları özellikle de Jules Verne'i çok sever. Öğretmeni onu bir
sanatçı olarak kabul edip onunla özel olarak ilgilenmeye, dersler vermeye
başlar.
Mayakovski ve ailesi
Mayokovski bu dönemde politikaya da ilgi duymaya başlar.
1905 başarısız devrim girişimi sırasında kızkardeşi gizlice Moskova'ya gider ve
onu devrim ile tanıştıracak bazı belgeler getirir. Bu sıralarda Kutais de
Bolşevik Partisi'nin yeraltı eylemlerinin merkezlerinden biri olmuştur. Bu
dönemden sonra şiir ve devrim onun için bölünmez bir bütün haline gelir. Bir
süre sonra babası kesik parmağından kaptığı bir enfeksiyon sonucu ölür.
Moskova yılları
Bu ölümden sonra aile Kuatis'den Moskova'ya göçer.
Moskova'da bır sure büyük bir yoksulluk içinde yaşarlar. Annesi çalışmaya
başlar. Mayakovski ise sosyalist arkadaşlar bulur ve kendini bir sanatçı olarak
Moskova’da tanıtmaya çalışır. Tekrar okula başlar. Derslerde felsefe kitapları
okumaya, düşünmeye başlar. Marksizm onu büyüler. Sosyalist devrim hayalleri ile
yaşamaya başlayan Mayakovski'nin dersleri artık eskisi gibi iyi değildir. Bu
dönemde sadece 14 yaşındadır. Annesi anılarında bu dönemi şöyle anlatır.
“...Okula gitti ancak zamanının çoğunu derslere vermek
yerine propagandaya ayırdı.
Daha 14 yaşında idi ancak 19 yaşında biri gibi
davranıyordu ve çok ateşli idi. Parti üyeleri onunla görüşmeye geliyor, onunla
buluşuyor ve devrim için ondan faydalanıyorlardı. Vlademir adeta yaşlanmıştı.”
Mayakovski'nin çalışma odası
Mayakovski bir olaydan sonra okuldan atılır. Bir çok kez
tutuklanır. Bolşevik partisinde propagandacı, örgütçü ve yazıcı olarak faaliyet
göstermeye başlayan Mayakovski’nin evi 29 Mart 1908'de polis tarafından basılır
ve Mayakovski tekrar tutuklanır. Bu esnada gizli bilgilerin de yazıldığı not
defterini yutar. Parti bu dönemden sonra ona daha fazla bağlanır. 15 yaşında
bir daha dönemeyeceği evinden polislerce alınır ve bilinmeyen bir yere
götürülür. İlk girdiği hücrede 12 ay geçirir. Bu dönemde 3 yıl aradan sonra
tekrar kurmaca romanlar okumaya ve yoğun bir şekilde yazmaya başlar. Bu
Mayakovski'nin okuduklarından ziyade kendi özgün fikirlerini yazdığı bir dönem
olarak tanımlanabilir. Hapis yıllarından sonra bu sefer Moskova Resim ve Heykel
Okulu’na kaydolur. Burada özgün ve halktan olan çalışmaları ile diğer
öğrencilerden farklılaşır. 1911'de fütürist harekete katılır ve Fütürist
Bildiri'ye imzasını koyar. Burjuva göreneklerine meydan okuyan ve sığ kamu
beğenisini sarsan edebi ürünler verir.
Öğretmenlerini eski dünyanın temsilcileri olarak görmekte ve
devrimle kurulacak yeni dünyaya ilişkin resimler yapmaktadır. Bu çalışmalarının
Rus fütürizminin başlangıcı olduğu söylenebilir. Bir zamanlar elden ele dolaşan
Puşkin'in şiirlerinin yerini Mayakovski'nin şiirleri almaya başlar. Bu arada
polis tekrar Mayakovski'nin peşine düşer. Şair, trajedi adlı oyununu St.
Petersburg'da bir parkta sahnelemeye başlar. Bu oyundan sonra ünü iyice
yayılır. 1913 kışında Korni Çekovski'de bu oyunu izler ve oyun hakkında yazar.
Ona göre bu oyunda bizzat Mayakovski vardır. Oyunda ortada bir adam ve
çevresinde değişik kılıklarda onu yok etmeye çalışan bir çok insan vardır.
Çekovski, bunun gerçekten bir trajedi olduğunu ve bunun için şairin bir büyük
bir ün yapacağını söyler. Gorki'nin eşi Maria ise anılarında Mayakovski
hakkında şöyle der:
“ ...1918'de Mayakovski'yi sahnede izledim. Bana göre o eğer
bu meslekte ilerlese idi müthiş bir oyuncu olabilirdi. ”
I. Dünya Savaşı ve Ekim Devrimi yılları
Mayakovski
1914 yılında I. Dünya Savaşı patlak verir. Mayakovski
başlarda oldukça heyecanlıdır ve zafer kazanma duygusu ile başı dönmüştür.
Ancak ilk meydan savaşından sonra tanık olduğu şeyler fikirlerini değiştirir.
1915 yılında Pantolonlu Bulut adlı şiir kitabını yazar. Maksim Gorki bu şiirini
çok beğenir ve şairle ilgili övgü dolu yazılar yazar. Gorki'nin eşi anılarında
Gorki'nin Mayakovski hakkındaki düşüncelerini şöyle dile getirmiştir:
“ ...Eşim Mayakovski'ye çok önem verirdi. Onun şiirde bir
yerlere gelmesini istiyorsu. Çünkü her ikisi de aynı şeyleri düşünüyor ve aynı
şeyin peşinde koşuyordu. Onun günün birinde hakkında çok konuşalan biri
olacağını çok iyi biliyordu. ”
Mayakovski'ye göre bulut çağdaş sanatın birleştiği bir
değerdir. Bunun yanında cehennem şiddet ve bireycilik gibi şeyler de yeni bir
anlam kazanmıştır. 1915-1917 yılları arasında Lili Brik ile büyük bir aşk
yaşar, yıllarca bu aşkın etkisinde kalır. Mayakovski'nin Moskova'nın fütürist
sanatı kabul edeceğine dair en ufak bir şüphesi yoktur. Ona göre devrim onun
devrimidir ve devrim gerçekleştiğinde tüm düşleri gerçek olacaktır.
Bu duygularla 1917 Ekim Devrimi'ni çoşkuyla karşılar ve
devrimin başlıca sözcülerinden birisi olur. Devrim sonrası çıkan iç savaşta
Mayakovski bu sefer sanatını propaganda afişlerinde göstermeye başlar. Artık
duvarlarda, direklerde binalarda Mayakovski'nin hazırladığı propaganda afişleri
vardır. Ekim devrimi ile Rusya'da fütürizmin gelişmesinin aynı döneme denk
gelmesi nedeniyle fütürizm bir tür komünist fütürizm olarak algılanır ve bir
araya gelen fütürist sanatçılar halka seslenmeye başlar.
Şair 35 Gazete ve 57 dergide yazı yazmıştır. Dergi ve
gazetelerde yazdıkları siyaset ve propaganda koksa da onu diğer köşe
yazarlarından ayıran bir çok şey vardır.
Mayakovski'nin hazırladığı afişlerden biri Şairin
İzvestya'da yayımlanın politik şiirlerini okuyan Lenin şöyle der: “
...Mayakovski'nin şiirlerinden pek bir şey anlamıyorum ancak onun meydanlarda
savaşacak bir uzman olduğunu hissediyorum. Onun yazdıkları siyasi açıdan belki
tartışılabilir. Şiirlerinde çok fazla politik bir şey yok, insanları bir şeye
davet eder bir hava yok. Şiiri komünistleri birleştirmeye yetmez. Ama politik
bakış açısının doğru olduğuna inancım sonsuz. ”
Lenin Mayakovski'nin dobra dobra konuşmasından fazlası ile
hoşlanır ve bu nedenle özellikle propaganda da ondan faydalanmaya çalışır.
Mayakovski de Bolşoy Tiyatrosu'nda Vilademir İlyiç Lenin adlı şiirini okur.
Yeni Lef dergisini (1922-1923) yeniden yaşatmaya çalışır
(Новый леф, 1927-1928). Kağıdın yetişmediği, basımevlerinin çalışmadığı,
savaşın yıprattığı dönemlerde; halkın gazete ve mizah dergileri yerine
kullandığı ROSTA (Rusya Telgraf Ajansı) Pencereleri adlı pankartları hazırlar.
1925'te yazdığı bazı taşlamalar yüzünden İngiltere'ye girişi engellenir. ABD'ye
dolaylı olarak, Meksika'dan geçerek girer. Aynı yıl yakın dostu Sergey Yesenin
Leningrad'da İngiltere Oteli'nde intihar eder. Yesenin, son şiiri; "Elveda
dost, elveda"yı damarını açarak, kanıyla yazmıştı. Buna karşılık hemen bir
şiir yazıp, okumaya başlar, fakat zamanın devrimcilerinden büyük tepki görür.
Bu olaydan tam 5 yıl sonra; 1930'da Lili Brik'i ve ailesini SSCB hükümetine
emanet ettiğini belirten bir mektup bırakarak silahla intihar eder. Ölümünden
sonra doğduğu köy olan Bağdadi'ye şairin adı verilir.
2000 yılında Rusya'da Mayakovski
için basılan bir posta pulu
Eserleri
Kitap
Amerika'yı Keşfim
Şiirleri
Pantolonlu Bulut
Omurganın Flütü
Lenin Destanı
Yüz Elli Milyon
Oyunları
Trajedi - Vladimir Mayakovski
Gizemli Güldürü
Tahtakurusu
Banyo
Moskova yanıyor
Sanatçının özgeçmiş bilgileri
Vikipedi'den alınmıştır.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|