13 Nisan 1914 tarihinde İstanbul'da doğdu. Galatasaray'da
başladığı öğrenimini, babasının atandığı Ankara'da Gazi İlkokulu ve Ankara
Erkek Lisesi'nde sürdürdü.
Lise sıralarında Oktay Rifat ve Melih Cevdet'le arkadaş oldu. Liseyi
bitirince İstanbul'a dönerek, Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne girdi
(1932), ancak yüksek öğrenimini yarım bıraktı (1935). 1936'da Ankara'ya döndü
ve askere gidinceye dek PTT Genel Müdürlüğü Telgraf İşleri Reisliği
Milletlerarası Nizamlar Bürosunda memurluk yaptı.
Yedek subaylığını tamamlayınca, iki yıl kadar, yine
Ankara'da, Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu'nda çalıştı. 1947'de, Hasan Âli Yücel'in yerine Reşat Şemsettin
Sirer'in bakan olarak atanması üzerine, Milli Eğitim Bakanlığında
"antidemokratik bir hava" esmeye başladığını söyleyerek, görevinden
istifa etti.
1 Ocak 1949-15 Haziran 1950 tarihleri arasında yirmi sekiz
sayı süren, on beş günde bir yayımlanan, iki sayfalık 'Yaprak' dergisini
çıkardı. Yaprak dergisi serüvenini sürdüremeyeceğini anlayınca Ankara'dan
ayrılıp İstanbul'a gitti. Gene o yılın kasım ayı içinde, bir haftalığına
geldiği Ankara'da, 10 Kasım 1950 gecesinde, yolda, onarım için kazılmış bir
çukura düşerek ayağından yaralandı. İstanbul'a döndükten sonra, bir arkadaşının
evindeyken, durumu birdenbire kötüleştiği için kaldırıldığı Cerrahpaşa
Hastanesi'nde, 14 Kasım 1950 tarihinde beyin kanamasından öldü, Rumelihisarı
Mezarlığı'na gömüldü.
Garip ya da Birinci Yeni denilen akımın
öncüsü, kuramcısı. Yirmi sekiz sayı süren Yaprak serüveni öncesinde, Ankara
Erkek Lisesi'nde okul kooperatifinin parasıyla Oktay Rifat ve Melih Cevdet ile
birlikte Sesimiz dergisini çıkarmışlardır. Biçemini belli eden ilk şiirlerini,
yine, arkadaşları Oktay Rifat ve Melih Cevdet ile birlikte Varlık
dergisinde yayımladı ve müthiş bir ilgi gördü. Şiir ve yazıları, Varlık
dergisinden başka İnsan, Ses, Gençlik, Küllük, İnkılapçı Gençlik, Ülkü, Demet,
İşte, Aile gibi dergilerde yayımlanmıştır. İkinci Dünya Savaşına katılmayan ve
katılmış kadar etkilenen Türkiye'de, Türk şiirini bir takım kalıp ve
klişelerden, şairanelikten, yıpranmış benzetmelerden kurtardı, kısa ve basit
ama vurucu bir söylem -eda- geliştirdi. Şiirin bilinen ve kabul gören sınır
taşlarını yerinden oynattı. Yalın bir halk dili kullandı, yergi ve gülmeceden
yararlanarak, sıradan yaşantıların şiirinin de yazılabileceğini gösterdi.
Yapıtları
1941 Garip
(Oktay Rifat ve Melih Cevdet'le birlikte)
1945 Garip
(yalnız kendi şiirleriyle, genişletilmiş
2. baskı)
1945 Vazgeçemediğim
1946 Destan Gibi
1947 Yenisi
1949 Karşı
1951-1975 Bütün Şiirleri
(D)
Orhan Veli
(eigentlich: Orhan Veli Kanık; *13. April 1914 in İzmir; † 14. November 1950 in
İstanbul) war ein türkischer Dichter und Erneuerer der türkischen Poesie.
Während seiner
Gymnasialzeit am Galatasaray Lisesi in İstanbul lernte er Oktay Rifat und Melih
Cevdet kennen, mit denen er zusammen die Dichter-Gruppe Garip (Fremdartig)
gründete. 1935 brach Orhan Veli sein Philosophiestudium an der Universität
Istanbul ohne Abschluss ab und arbeitete in der Folge in der Post-Verwaltung in
Ankara. 1942 bis 1945 folgte seine Militärzeit, anschließend arbeitete er im
Übersetzungsbüro des Erziehungsministeriums. Er kündigte 1947 wegen eines
antidemokratischen Klimas. Ab 1949 gab er die Literaturzeitschrift Yaprak (Blatt/Blätter)
heraus, in der er seine Gedichte veröffentlichte. Er starb am 14. November 1950
an den Folgen eines Sturzes in eine Baugrube.
Der Name Garip
drückt einen Bruch mit den herkömmlichen, als dekadent empfundenen Stilmitteln
der osmanisch-türkischen Poesie aus. Stilistisch zeichnen sich Orhan Velis
Gedichte durch die Aufnahme volkssprachlicher wie auch surrealistischer
Elemente aus
Kaynakça/ Reference/ Quelle
http://www.denizce.com/orhanveli.asp
http://www.cs.rpi.edu/~sibel/poetry/poems/orhan_
veli/_About/Bib
http://de.wikipedia.org/wiki/Orhan_Veli