25 Ekim 2003 Şiir Şöleni, Almanya, Darmstadt    M. Halit UMAR tarafından yapılan açılış konuşmasının tam metni:   Ladies and Gentlemen,   As the publisher of Turkish Literature, Culture & Arts Magazine ANAFİLYA, I am so delighted to have you as my audience. Thank you, everyone, for being here today with us to celebrate the First Contest of Poetry which was organized by Nida ÖZ who whishes to encourage people living abroad, writing Turkish poems. The aim of my speech, just before announcing the results of the votes of the jury, is to give some examples of well-known poets. By this opportunity, we want to express our most sincere thanks to the Interkultureles Buro of the City House of Wissenschaftsstadt Darmstadt. Now, please excuse me if I inevitably go further with Turkish.   Bayanlar ve Baylar,    Değerli konuklar, Türk Yazın Sanatına baş koyan dostlar, bir HAVUZ SANAT İNİSİYATİFİ olan şiir şölenine hoş geldiniz. Havuz Bilgi Bankasının davetlisi olarak aranızda bulunmaktan, sizlere buradan seslenmekten mutluyum.    ***   İnsanoğlu önce sesi, hemen arkasından sözü buldu. Sözcüklere yüklediği anlamlarla dilleri yaptı. Ama bu hangi dil olursa olsun söz sesten ayrılmadı. Konuşma sanatı denildiğinde, önceleri şiirsel anlatım geliyor. Toplumu, güzel konuşmaları, öyküleri, kahramanlık hikayeleri ya da ağıtlarıyla etkileyenler, eski çağların ozanları, söze daha derin bir anlam eklemek için ellerine sazlarını aldılar. Lir ile epik şiirlerine müzik de katarak yüzyıllar boyu insanı büyülemeyi, o şiirsel anlatılarını zamanımıza dek yaşatmayı başardılar. Epik çağda şiir, şirin yaratılan oluyor (Poiesis).   Azra Erhat ’ın Türkçeye uyarladığı, Homeros’un, Odysseia adlı epik manzumesinden birkaç dize size:   Düşündü taşındı, en iyisi sığınmaktı Şu ırmağın yamacındaki ormana. Tırmandı, vardı bir çalılığın dibine, İki zeytin ağacı vardı orada,   Nice ozanlar geldiler, geçtiler... Ne çok şiir okundu, dinlendi, insanoğlu yazıyı bulup kullanana kadar. Artık şiir yazılıyor, İnanna’nın ağıtları, Homeros’un ağızdan ağıza geçen epikleri çok geride kaldı.   Yaşı insanlığın yaşına denk olan şiir denen sanat, büyüleyen, alıp götüren duygu yoğunluğu ile sese bürünmeye devam ediyor ama yeniden tanımlanması, “Şiir nedir?” sorusuna kişinin kendine göre yeniden bir yanıt aramasını da engellemiyor.   Bu yarışmaya katılan arkadaşlarımızdan bazıları bunu açıkça ortaya koymuşlar yapıtlarında. Bakın, ismini bilmediğim, belki de şu anda aramızda bulunan bir arkadaşımızdan yaptığım kısa alıntı bunu nasıl anlatıyor :   Şiir Dedikleri   bir okşayıştır şiir dokunmaktır tenine yaşamın yüreğini sıkan duygulardır kanadındaki renk cümbüşüdür kelebeğin arının bala kattığı çiçek karıncanın taşıdığı yiyecek bir yakalayıştır şiir   Artık şiir yalnızca ağızdan ağıza, kulaktan gönüllere geçmekle kalmıyor; okunuyor, k kağıtlar üzerine, bazen soğuk bir bilgisayar ekranına, yazılıyor.   Gönül sesini, haykırışını, sevgini, isyanını, aşkını yazıyorsun. Belki sılayı, gurbeti, hasreti... dile getiriyorsun, dizelerle söyleşip, sözcüklerle sevişiyorsun. Eline almışsın kalemi, şiir yazıyorsun.   Kul olayım kalem tutan eline Kâtip ahvalimi Şah’a böyle yaz Şekerler ezeyim şirin diline Kâtip ahvalimi Şah’a böyle yaz   Pir Sultan Abdal   “Tüm yeryüzü vatanındır” diyebilen Rotterdamlı filozof Erasmus’un düşüncesini benimseyen, yabanda anadilimizle yazın sanatımızı yaşatmaya çalışan, ama bazı kendini bilmezlere göre Frengistanda yaşayan bizlere, son zamanlarda dil uzatıldığına tanık olduk. Siz doğru bildiğiniz yolda yürümeye korkmadan devam edin, Ahmet Selçuk İLKAN’ın - Yakılacak Şiirler> adlı kitabından aldığım DOĞRUDUR adlı şiirine iyice kulak verelim:   "Kendilerini hep "çok" bizi hep "yok" saydılar Ve sonra kuyruklu bir yıldız gibi kaydılar, kayboldular..."  ...   Doğrudur Vur patlasın çal oynasın gecelere Gözyaşımıza gülenlere Kalbini cebinde unutup gezenlere Bu vurdum duymazlara Bu şiirsiz şarkılara Bu asrın hatası bestelere güftelere Kendisinden başkasına yar olmayan şairlere Böylesine yazarlara çizerlere Cümle uyur gezerlere Hayretim Doğrudur!   ... İşte o gün, bugündür Kadın gibi kadına Adam gibi adama Hasretim Doğrudur!   Salah Birsel, Türkiye Şarkısı adlı şiirinde sesle sözün nasıl bir musiki yaptığına değiniyor:   Fuzulî Haşim ve Tokadî Zade Senin tazeliğinle yarattı şi’ri Boşuna görünmedi meydanlarında Dede Söylediler ne söyledilerse dilinde her biri Fuzulî Haşim ve Tokadî Zade   Sen kalbe yayılan sesi Hacı Arif beyin Fikrolur yeşerirsin zamanla Sen nefesisin her üflenen neyin Camisin türbesin mesçitsin Sinan’la Sen kalbe yayılan sesi Hacı Arif beyin   Hazır Fuzulî demişken, gazelinden küçük bir alıntı yapmadan geçemiyorum:   Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge Ne açar kimse kapım bâd-i sebâdan gayrı Bezm-i aşk içre Fuzûlî nice âh eylemeyen Ne temettu bulunur bende sadâdan gayrı   (Bana, ne gönül ateşinden başka kimse yanar,-ne de tan yelinden başka kimse kapımı açar. Fuzûlî! Aşk meclisinde nasıl ah etmeyeyim? -bende sesten başka ne kâr bulunur.)   Türk Yazın sanatının geçmişinde, kalıplar içinde, sözü sesi birlikte bulma ve şiir yaratma kuramı vardı. Bu tür şiirler musikimize de tükenmez bir kaynak oluyordu. Hüseyin Rifat’ın bir şiirini burada örnek olarak vereyim:     SEN NAZLA GEZERKEN GÜZELİM   Hüseyin Rifat             Müzik: Kâzım Nâmi ERDÖLEN   Sen nazla gezerken güzelim güller içinde Ben şiir okusam hüsnüne bülbüller içinde Yaslan şu yetim kollara bir kerecik olsun Ben can vereyim şevk ile kâküller içinde    İstanbul merkezli Türk Şiiri, geçmişteki 4-5 yüzyıl boyunca, kalıpların ve az kişinin anladığı bir dilin etkisinden kurtulamamıştır:   Cem mezhebi vaktinde şu dünyâ ne’ydi Cûşîşle akan hayât rindâne’ydi Günler geceler her biri bir türlü şerâb Nef’î sâgar Nedîm meyhâne’ydi   diyor Yahya Kemal Beyatlı.    Oysa Türk insanı ta Asya’dan kopup Anadolu’ya gelirken yanında, gönlünde, öz dilinde özündeki şiiri getirmemiş, ozanlar hem söylemiş, hem çalmış hem de coşturmamış mıydı halkı?  Köroğlu’ndan:   Mert dayanır namert kaçar Meydan gümbür gümbürlenir Şahlar şahı divan açar Divan gümbür gümbürlenir    Ya Yunus EMRE:   Aşkın aldı benden beni Bana seni gerek seni Ben yanarım dünü günü Bana seni gerek seni   ***  Taştın yine deli gönül Sular gibi çağlar mısın Akdın yine kanlı yaşım Yollarımı bağlar mısın   Bu yarışmaya giren şiirlere baktığımda, katılımcıların bir zamanların alışılagelmiş kalıplarını kırmak istediklerini, serbest dizeler ve yazımlarla yeni arayışlar içinde olduklarını, küçümsenmeyecek sayıda arkadaşımızın da İstanbul özlemini konu olarak seçtiğini gösterdi.   Dilerseniz Orhan Veli’yi dinleyelim:    İstanbul’u Dinliyorum    İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı; Önce hafiften bir rüzgar esiyor; Yavaş yavaş sallanıyor Yapraklar, ağaçlarda; Uzaklarda, çok uzaklarda, Sucuların hiç durmayan çıngırakları; İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı. .....    Çağdaş Türk şiirine güzel bir örnek:   ORMAN   Birsen FERAHLI   zaman anılar ve yüzler karışık bir orman yürümeye kalksam yol yok arıyorum kendi ağacımı bulmaya imkan yok ne elmayım ne erik ne de kavak başında yeller esen çınar fazla çam eksik dalı uysa kökü uymaz çiçeği tutsa yaprağı tutmaz meyvesi ayva nar kiraz bu iklimde bu poyrazda sürgün vermiyor can suyum elime ayağıma ermiyor orman deyip geçiyorum içinden   Adını ne koyarsanız koyun yabanda yaşıyor, sılanın ateşini duyuyoruz. Kendimizi ne kadar soyutlamak istesek de gurbetin izlerini yaşamımıza, söze, şiire katıyoruz. Bu böyle gelmiş böyle gidiyor. Bakın Karacoğlan ne demiş:   İncecikten bir kar yağar Tozar Elif Elif deyi Deli gönül abdal olmuş Gezer Elif Elif deyi  *  Çok sevdiğim Hasan Dağı Şu dumanın hal olma mı Senin gibi yüce dağın Eğlim eğlim yol’olma mı ....   Konya’dan başlayan sıla yolunun üzerinde karşıma çıkan han, zamana karşı duramamış, çökmeğe, yok olmağa yüz tutmuştu:    Hasan Dağı - Yolcu Yolunda Gerek                                        m. h. Umar   Bir görkemli ev varmış Eskilerden kalmış Hasan Dağı’nın eteklerinde Yol üzeri…   Geçenler kapısını çalarmış Geceleyin Bencileyin   Hancı, oy hancı Gelen ben, yolcu   Nerede şimdi o atlı O gurbetçi han ya o hancı   Bir dile gelse söylese Geride kalan İki kanatlı kapı   Finally, dear friends, before thanking you for your kind attention, I would like to read the last part of a poem which is deeply felt, masterly written, and published in Ein Kind Dieser Gegendby an exceptional poet; you know him well.    ..... on this winter evening while only cold sweeps... into here -into this room-... when the door was opened you swept this time welcome     Değerli dostlar, bu yarışmaya katılan tüm şiir dostlarını gönülden kutluyorum; çünkü katılmak, dereceye girmek kadar değerli ve anlamlı bence. Sizlere çok sevdiğim bir şiirin son bölümünü okuyarak hoş ve şiirle kalın demek istiyorum:     ..... buraya - bu odaya - bu kış akşamı sadece soğuk girerken açıldığı zaman kapı bu sefer sen girdin hoş geldin